|
Κατασκοπία, ένας κυνηγημένος έρωτας, ΕΑΜ, ταγματασφαλίτες, μουλωχτοί
σκοτωμοί, πείνα, εξωφρενικά γλέντια. Μάχη του Στάλιγκραντ, κρίσιμη καμπή του
πολέμου. Απ' τον παλιό Σταθμό Θεσσαλονίκης ξεκινούν τα πρώτα τρένα για το
Άουσβιτς. Το "Ουζερί Τσιτσάνης", Παύλου Μελά 22 δουλεύει στο κέντρο της
κατεχόμενης πόλης, στο μάτι του κυκλώνα. Κι ο Βασίλης Τσιτσάνης, 28 χρονών τότε,
μέσα σ' όλον αυτόν τον εφιάλτη, ίσως κι εξαιτίας του, συνθέτει τα καλύτερα
τραγούδια του. Γράφει:
"Όποιος γεννιέται μερακλής, δεν ξέρει τι να κάνει"
|
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ (1927-1985)
Ο Γιώργος Ιωάννου (ψευδώνυμο του Γιώργου Σορολόπη) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, γιος του Ιωάννη Σορολόπη, υπαλλήλου των σιδηροδρόμων και της γυναίκας του Αθανασίας. Η οικογένειά του κατέφυγε στη Θεσσαλονίκη από την Ανατολική Θράκη μετά από οικονομική καταστροφή της, και μετά από τον Γιώργο απέκτησε τρία ακόμη παιδιά. Ο Ιωάννου πέρασε τα μαθητικά του χρόνια στη Θεσσαλονίκη και κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου στη Χαλκιδική και την Αθήνα. Σπούδασε φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο (1947-1950), όπου διετέλεσε και βοηθός καθηγητής στην έδρα Αρχαίας Ιστορίας (1954). Από το 1956 και ως το 1971 εργάστηκε ως φιλόλογος σε διάφορα -ιδιωτικά και δημόσια- σχολεία της Ελλάδας και στη Βεγγάζη της Λιβύης. Το 1971 μετατέθηκε σε αθηναϊκό γυμνάσιο και λίγο αργότερα στο Υπουργείο Παιδείας, όπου παρέμεινε ως το τέλος της ζωής του. Από το 1978 ως το 1982 κυκλοφόρησε το περιοδικό Φυλλάδιο με δική του επιμέλεια και συγγραφή κειμένων. Η πρώτη του εμφάνιση στο χώρο της λογοτεχνίας σημειώθηκε το 1954 με την ποιητική συλλογή Ηλιοτρόπια. Ασχολήθηκε με την πεζογραφία, το θέατρο, το δοκίμιο, το χρονογράφημα, τις μεταφράσεις αρχαιοελληνικών κειμένων και τη λαογραφία. Πήρε μέρος σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές και δημοσίευσε κείμενά του στον περιοδικό και ημερήσιο Τύπο. Τιμήθηκε με το Α’ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1979 για το έργο του Το δικό μας αίμα). Πέθανε από μετεγχειρητική επιπλοκή στην Αθήνα σε ηλικία πενηνταοχτώ χρόνων. Κηδεύτηκε στη Θεσσαλονίκη. Το έργο του Γιώργου Ιωάννου τοποθετείται στη μεταπολεμική ελληνική λογοτεχνία και πηγάζει από τις προσωπικές εμπειρίες του συγγραφέα από την εποχή της γερμανικής κατοχής, της εθνικής αντίστασης και του εμφυλίου στην Ελλάδα. Στην πεζογραφία του, από την οποία έγινε κυρίως γνωστός, απεικονίζεται μέσω της μονομερούς αφήγησης και του εσωτερικού υποβλητικού λόγου του μια ολόκληρη εποχή (από τη γερμανική κατοχή ως τη μεταπολίτευση και την μετέπειτα περίοδο) που σφράγισε τη νεοελληνική ιστορία. Το ποιητικό του έργο, έντονα ερωτικό, τοποθετείται στην ομάδα του Κύκλου της Διαγωνίου, ενός από τα σημαντικότερα μεταπολεμικά λογοτεχνικά περιοδικά της Θεσσαλονίκης που ιδρύθηκε από τον Ντίνο Χριστιανόπουλο και στο οποίο ο Ιωάννου υπήρξε βασικός συνεργάτης. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιώργου Ιωάννου βλ. Αράγης Γιώργος, «Γιώργος Ιωάννου», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67Γ΄, σ.150-225. Αθήνα, Σοκόλης, 1988, Καζαντζής Τόλης, «Ιωάννου Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Κορδομενίδης Γιώργος, «Σχεδίασμα για ένα χρονολόγιο του Γιώργου Ιωάννου (1927-1985)», Εντευκτήριο2 (Θεσσαλονίκη), 2/1988, σ.5-15. |
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
• Αράγης Γιώργος, «Γιώργος Ιωάννου», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67Γ΄, σ.150-225. Αθήνα, Σοκόλης, 1988. • Αράγης Γιώργος, Γιώργος Ιωάννου· Στοιχεία προσωπογραφίας. Αθήνα, Εταιρεία Συγγραφέων, 1988. • Αράγης Γιώργος, «Τα χρονογραφήματα του Γ.Ιωάννου», Γράμματα και Τέχνες61, 1987 (τώρα και στον τόμο Ασκήσεις κριτικής, σ.77-90. Αθήνα, Σοκόλης, 1990) • Δάλλας Γιάννης, «Η αποκατάσταση του θέματος στην πεζογραφία του Γιώργου Ιωάννου», Δοκιμασία7, 5-6/1974, σ.158. • Δέλιος Γιώργος, «Γιώργου Ιωάννου: Για ένα φιλότιμο», Νέα Πορεία117-118 (Θεσσαλονίκη), 1964, σ.304. • Διοσκουρίδης Βασίλης, «Γιώργος Ιωάννου · Στοιχεία της πεζογραφίας του», Η λέξη39, 11/1984, σ.759. • Δρακονταειδής Φ.Δ., «Γιώργος Ιωάννου: Επιτάφιος θρήνος (πεζογραφήματα», Η λέξη2, 2/1981, σ.135-136. • Καζαντζής Τόλης, «Ιωάννου Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985. • Κοκόλης Ξ.Α., Δώδεκα ποιητές, Θεσσαλονίκη 1930 -1960. Θεσσαλονίκη, Εγνατία, 1979. • Κοτζιάς Αλέξανδρος, «Γιώργου Ιωάννου: Για ένα φιλότιμο», Μεσημβρινή, 22/1/1965. • Κοτζιάς Αλέξανδρος, «Γιώργου Ιωάννου: Η σαρκοφάγος», Η Συνέχεια1, 3/1973, σ.38. • Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Γιώργος Ιωάννου», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.99-100. Αθήνα, Πατάκης, 1995. • Λάζαρης Νίκος, «Το μούδιασμα του φόβου · Σημειώσεις πάνω στην ποίηση του Γιώργου Ιωάννου», Πλανόδιον7, Καλοκαίρι 1988, σ.382-386. • Μερακλής Μ.Γ., Η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία (1945-1970)ΙΙ · Πεζογραφία. Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινίδης, 1970. • Μηλιώνης Χριστόφορος, «Γιώργου Ιωάννου, 13-12-43», Με το νήμα της Αριάδνης· Μεταπολεμική πεζογραφία· Ερμηνεία κειμένων, σ.115-124. Αθήνα, Σοκόλης, 1991. • Μουλλάς Παναγιώτης, «Γιώργου Ιωάννου: Για ένα φιλότιμο», Εποχές26, 7/1965, σ.72. • Μουλλάς Παναγιώτης, «Κριτική της κριτικής ή αυτοκριτική» (σχόλιο του Μουλλά για το παραπάνω νεανικό άρθρο του), Εντευκτήριο2 (Θεσσαλονίκη), 2/1988, σ.32. • Πατσώνης Γιάννης, «Η εσωτερική περιπέτεια στο έργο του Γ.Ιωάννου», Η λέξη39, 11/1984, σ.765-769. • Σαρηγιάννης Θ.Δ., Φύλλα Κισσού για τον Γιώργο Ιωάννου· Δοκιμή βιβλιογραφίας Γιώργου Ιωάννου· Μια πρώτη καταγραφή. Θεσσαλονίκη, έκδοση του περιοδικού Γιατί, 1995. • Σαχίνης Απόστολος, «Γιώργου Ιωάννου: Η σαρκοφάγος», Νέα Πορεία263-264, 1-2/1977, σ.24. • Σταματίου Κ., Κριτική για το Δικό μας αίμα, Τα Νέα, 10/2/1979. • Σταματίου Κ., Κριτική για τον Επιτάφιο θρήνο, τα Κοιτάσματα και την Ομόνοια, Τα Νέα, 13/6/1981. • Σταμέλος Δ., Κριτική για το Δικό μας αίμα, Ελευθεροτυπία, 8/2/1979. • Τάχου - Ηλιάδου Σοφία, «Με τον τρόπο του Κ.Π.Καβάφη (διάλογος της πεζογραφίας του Γ.Ιωάννου με την ποίηση του Καβάφη στο επίπεδο της μορφής και της ιδεολογίας)», Πόρφυρας83 (Κέρκυρας), 10-12/1997, σ.97-104. • Τσιβιλίκας Κώστας, «Το τελευταίο σενάριο», Εντευκτήριο2 (Θεσσαλονίκης), 2/1988, σ.17-21. • Φουσκαρίνης Ανδρέας, «Πεζογράφος του πιθανού», Διαβάζω80, 2/11/19883, σ.48-50. • Χεκίμογλου Βαγγέλης-Καριζώνη-Χεκίμογλου Κατερίνα, «Η σημασία του χώρου στο πεζογραφικό έργο του Γ.Ιωάννου», Εντευκτήριο2 (Θεσσαλονίκη), 2/1988, σ.25-27. • Χουζούρη Έλενα, Η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου· Περιπλάνηση στο χώρο και το χρόνο. Αθήνα, Πατάκης, 1995. • Χουζούρη Έλενα, «Η ποίηση στην πεζογραφία του Γιώργου Ιωάννου», Η λέξη65, 6/1987, σ.506-510. • Zimbone Anna, «Η τεχνική παρουσίασης του ήρωα στα πεζογραφήματα του Γιώργου Ιωάννου (Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα)», Πόρφυρας66 (Κέρκυρα), 6-10/1993, σ.7-17. Συνεντεύξεις - συνομιλίες • «Γύρω μας αλλάζουν τα πάντα κι εμείς είμαστε τόσο απασχολημένοι…», Διαβάζω9, 11-12/1977, σ.14-29. • «Σε β΄ πρόσωπο· Μια συνομιλία του Γιώργου Ιωάννου με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο», Η λέξη39, 11/1984, σ.805-810. • «Μονόλογος του Γιώργου Ιωάννου για την ατμόσφαιρα και τη χλωρίδα της Θεσσαλονίκης», Το Δέντρο17-18, 12/1985, σ.43-48 (συζήτηση με τον Γιώργο Κορδομενίδη). • «Το θέμα είναι το δόλωμα για να βγει ο,τι κρύβεται μέσα μας» (το δεύτερο μέρος της παραπάνω συζήτησης με το Γιώργο Κορδομενίδη), Εντευκτήριο2, 2/1988, σ.33-39. |
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση • Ηλιοτρόπια. Θεσσαλονίκη, έκδοση του συγγραφέα, 1954. • Τα χίλια δέντρα. Θεσσαλονίκη, έκδοση περ. Διαγώνιος, 1963. • Τα χίλια δέντρα και άλλα ποιήματα 1954-1963. Αθήνα, Ερμής, 1973. ΙΙ.Πεζογραφία • Για ένα φιλότιμο· Πεζογραφήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1964. • Η σαρκοφάγος· Πεζογραφήματα. Αθήνα, Ερμής, 1971. • Η μόνη κληρονομιά· Πεζογραφήματα. Αθήνα, Ερμής, 1974. • Το δικό μας αίμα. Αθήνα, Ερμής, 1978. • Ομόνοια 1980· Φωτογραφίες Ανδρέας Μπελιάς. Αθήνα, Οδυσσέας, 1980. • Επιτάφιος θρήνος. Αθήνα, Κέδρος, 1980. • Κοιτάσματα· Πεζά κείμενα. Αθήνα, Ορέστης, 1981. • Πολλαπλά κατάγματα. Αθήνα, Εστία, 1981. • Εφήβων και μη· Διάφορα κείμενα. Αθήνα, Κέδρος, 1982. • Εύφλεκτη χώρα. Αθήνα, Καθημερινή, 1982. • Καταπακτή. Αθήνα, Γνώση, 1982. • Η πρωτεύουσα των προσφύγων. Αθήνα, Κέδρος, 1984. • Ο Πίκος και η Πίκα (παιδικό παραμύθι). Αθήνα, 1986. ΙΙΙ.Μεταφράσεις • Ευριπίδη, Ιφιγένεια η εν Ταύροις. Αθήνα, Κέδρος, 1969. • Παλατινή ανθολογία · Στράτωνος μούσα παιδική. Αθήνα, Κέδρος, 1980. ΙV. Μελέτες - άλλα κείμενα • Δημοτικά τραγούδια της Κυνουρίας. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1965. • Τα δημοτικά μας τραγούδια. Αθήνα, Ταχυδρόμος, 1966. • Μαγικά παραμύθια του ελληνικού λαού. Αθήνα, Ταχυδρόμος, 1966. • Παραλογές. Αθήνα, Ερμής, 1970. • Καραγκιόζης1-3. Αθήνα, Ερμής, 1973. • Παραμύθια του λαού μας. Αθήνα, Ερμής, 1973. • Αλεξάνδρεια 1916· Ημερολόγιο Φίλιππου Δραγούμη. Αθήνα, Δωδώνη, 1984. • Ο της φύσεως έρως· Παπαδιαμάντης, Καβάφης, Λαπαθιώτης. Αθήνα, Κέδρος, 1985. • Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής (συνεντεύξεις). Αθήνα, Κέδρος, 19; V. Θέατρο • Το αυγό της κότας· Θέατρο για παιδιά. Εικονογράφηση Αλέξης Κυριτσόπουλος. Αθήνα, Κέδρος, 1981 |
